หนังสือเล่มนี้เป็นผลลัพธ์ของความร่วมมือจากผู้ที่เกี่ยวข้องจำนวนมาก นอกเหนือจากนักวิชาการที่ได้ลงแรงเขียนบทความที่น่าสนใจ ขอแสดงความขอบคุณสำหรับสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุขที่ได้ให้การสนับสนุนโครงการความรู้ท้องถิ่นและภูมิปัญญาสุขภาพอาเซียนนี้ โครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งของแผนงานวิจัยสังคมและสุขภาพที่ดำเนินการระหว่างปี พ.ศ. 2554-2555 ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจากสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข การสนับสนุนดังกล่าวช่วยให้การพบปะสนทนากันของผู้เขียนทุกท่านตลอดระยะเวลากว่าหนึ่งปี ซึ่งถือว่าเป็นกระบวนการสำคัญที่ช่วยกระตุ้นความคิด แลกเปลี่ยนความเห็น และการติดตามความคืบหน้าจนเกิดเป็นผลลัพธ์นี้ได้ และขอขอบคุณแพทย์หญิงวัชรา ริ้วไพบูลย์ ที่เคี่ยวเข็ญผลักดันจนเกิดแผนงานวิจัยดังกล่าวขึ้น

ขอขอบคุณนักวิชาการผู้ให้ความเห็นหลัก คือ รศ. ดร.ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล รศ. ดร.ไชยันต์ รัชชกูล  และคุณเสาวณีย์ กุลสมบูรณ์ ที่สละเวลาอ่านและให้ข้อคิดเห็นในการปรับปรุงบทความ ขอบคุณ ศ.สุริชัย หวันแก้ว และนักวิชาการอีกหลายท่านที่มีส่วนร่วมให้ความคิดเห็นทางวิชาการ ให้ข้อมูล รวมถึงการร่วมประชุมแลกเปลี่ยนแนวความคิดที่เป็นประโยชน์ต่อการปรับแก้ต้นฉบับ

นอกจากโครงการความรู้ท้องถิ่นและวัฒนธรรมสุขภาพในอาเซียนแล้ว แผนงานวิจัยสังคมและสุขภาพยังได้รับการสนับสนุนให้ศึกษาวิจัยในมิติทางสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ เช่น ประวัติศาสตร์การแพทย์ วรรณกรรม เรื่องเล่าและสุขภาพ มานุษยวิทยาสุขภาพ และสถาปัตยกรรมกับการเยียวยา เป็นต้น แผนงานวิจัยสังคมและสุขภาพนี้มี คุณธนวรรณ สาระรัมย์ เป็นผู้จัดการแผนฯ ซึ่งได้ทุ่มเทแรงกายแรงใจอย่างมากในการดำเนินงาน เราขอขอบคุณมาในโอกาสนี้

ขอบคุณทีมงานที่สำนักวิจัยสังคมและสุขภาพที่ได้ทำหน้าที่ประสานงานอย่างขยันขันแข็งและด้วยความตั้งใจที่ดีเยี่ยม ทั้งการจัดการประชุมปรึกษาหารือ การเกลี้ยกล่อมและให้กำลังใจผู้เขียน การติดตามจนได้ต้นฉบับ รวมทั้งการขอความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญที่ช่วยอ่านและวิจารณ์บทความในร่างแรกๆ ด้วย  

ขอบคุณคุณนภนาท อนุพงศ์พัฒน์ ผู้จัดการหอจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์สุขภาพไทย ที่ช่วยทำการค้นหาเอกสารที่จำเป็นสำหรับการอ้างอิงเพิ่มเติม ขอบคุณคุณวรัญญา เพ็ชรคง ที่ช่วยตรวจดูแลต้นฉบับทั้งด้านภาษาและบรรณานุกรมเป็นครั้งสุดท้ายทั้งหมดก่อนจัดพิมพ์

ขอขอบคุณสำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุขที่ให้โอกาสในการทำงานและให้การสนับสนุนในการจัดพิมพ์ และขอขอบคุณทีมงานสำนักวิจัยสังคมและสุขภาพที่ให้ความช่วยเหลือในด้านการจัดการและการติดต่อประสานงาน ขอขอบคุณผู้ให้ความช่วยเหลือและการสนับสนุนอีกมากมายหลายท่านที่ไม่อาจกล่าวรายชื่อได้หมดในที่นี้ หนังสือเล่มนี้คงเป็นไปไม่ได้หากปราศจากการสนับสนุนและความช่วยเหลือของท่าน

ด้วยจิตคารวะ

 โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์

 เทพินทร์ พัชรานุรักษ์

 ปารณัฐ สุขสุทธิ์