พิมพ์หน้านี้    ส่งหน้านี้ให้เพื่อน

เขียนโดย admin
อังคาร 05 กุมภาพันธ์ 2551 @ 17:00

ประวัติวีรบุรุษไซร้ เตือนใจ เรานา
ว่าอาจจะยังชนม์ เลิศได้
และยามจะบรรลัย ทิ้งซึ่ง
รอยบาทเหยียบแนบไว้ แทบพื้นทรายสมัย

พระราชนิพนธ์ของล้นเกล้าฯ ร.6
แปลจากบทกวีของลองเฟลโลว กวีอเมริกัน

คุณหมอสงวนมิใช่นักรบที่ถืออาวุธอย่างบรรดาอัศวินหรือยอดฝีมือในวงการบู๊ลิ้ม แต่ประวัติและผลงานที่ปรากฏในหนังสือเล่มนี้บ่งบอกว่าคุณหมอสงวนเป็นวีรบุรุษในวงการสาธารณสุขโดยแท้

แม้ชีวิตในเยาว์วัยจะไม่โลดโผน เพราะเกิดมาเป็นลูกคนเล็กในครอบครัวชนชั้นกลางแถวเยาวราช แต่เมื่อชีวิตเริ่มย่างเข้าสู่รั้วโรงเรียนแพทย์หลังจากตัดสินใจสละสิทธิ์ไม่รับทุนโคลัมโบไปเป็นนักเรียนนอกที่ออสเตรเลีย

คุณหมอสงวนก็เสมือนย่างเข้าสู่สมรภูมิ

เพราะสถานการณ์บ้านเมืองช่วงนั้น เป็นช่วงของการต่อสู้ที่แหลมคม ก่อนจะเกิดเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 ต่อเนื่องไปจนถึง 6 ตุลาคม 2519 กว่าการต่อสู้จะเริ่มยุติเมื่อมีคำสั่ง 66/2523 ออกมา คุณหมอสงวนยืนหยัดอยู่แถวหน้าในสถานการณ์ความขัดแย้งมาอย่างต่อเนื่อง

และตลอดชีวิตก็เสมือนอยู่ในสมรภูมิมาโดยตลอดเพราะคุณหมอสงวนมีอุดมการณ์และทุ่มเทชีวิตให้แก่การต่อสู้เพื่ออุดมการณ์คือชีวิตที่ดีกว่าของประชาชนคนไทย คุณหมอสงวนต้องเผชิญกับอุปสรรคขวากหนามมากมาย กว่าจะก่อเกิดเป็นผลงานความสำเร็จที่เป็นคุณูปการเอนกอนันต์แก่สังคมไทย

น่ายินดีที่แม้จะต้องทุกข์ยากทั้งหน้าที่การงานและโรคร้ายที่รุมเร้า คุณหมอสงวนได้เจียดเวลาเล่าเรื่องราวในชีวิตอันน่าสนใจไว้ให้ผู้ยังอยู่ข้างหลังได้รับรู้และเรียนรู้ นับเป็นผลงานชิ้นสุดท้ายที่คุณหมอสงวนฝากไว้ มีเรื่องราวมากมายที่เป็นเบื้องหลังแห่งความสำเร็จ เป็นประสบการณ์ที่ทรงคุณค่าที่แลกมาด้วยหยาดเหงื่อและความเหนื่อยยาก เป็นอดีตที่มี “ทั้งรัก ทั้งชัง ทั้งหวาน และขมขื่น” โดยแท้

ผลงานทุกชิ้นของคุณหมอสงวนล้วนต้องมีการหล่อหลอมและบ่มเพาะภูมิปัญญาขึ้นด้วยความมานะอุตสาหะเป็นเวลายาวนานและเมื่อลงมือปฏิบัติก็ต้องประสบกับปัญหาที่หนักหนาสาหัสยิ่งกว่า สมตามหลักปรัชญาในคัมภีร์รากผัก (ไช่เกินถาน) ของหงอิงหมิง บทที่ว่าด้วย “ทองคำหลอมร้อยหนกับเกาทัณฑ์สามหมื่นชั่ง” ดังนี้

การฝึกฝนประหนึ่งหลอมทองคำร้อยหน
เร่งรัดร้อนรนมิใช่หนทางถูกต้อง
การกระทำให้เกิดคุณประโยชน์เปรียบดั่งเกาทัณฑ์หนักสามหมื่นชั่ง
เหนี่ยวยิงเบา จะปราศจากวีรกรรมที่ยิ่งใหญ่

Discipline is like tempered gold ; it is never right if done in haste.
Charity is like stretching a strong bow ; you won’t shoot very far with a
small effort.

นอกจากผลงานมากมายที่คุณหมอสงวนได้สร้างไว้ หนังสือเล่มนี้ยังเป็นพยานถึงการมีมรณานุสติและการ “เตรียมตัวตายอย่างมีสติ” ของคุณหมอสงวนอย่างชัดเจน

น่าเสียดายที่หนังสือที่เป็นอัตชีวประวัติของคุณหมอสงวนเล่มนี้ยังไม่จบบริบูรณ์ ด้วยข้อจำกัดทั้งเรื่องเวลาและสุขภาพทำให้ยังมีเรื่องราวอีกไม่น้อยที่คุณหมอสงวนมิได้เล่าไว้ ก็คงเหมือนงานวรรณกรรมเรื่องเอกของโลกและของไทยหลายเรื่องที่เขียนไม่จบ เช่น พี่น้องคารามาซอฟ ของดอสโตเยฟสกี และผู้ชนะสิบทิศของยาขอบ เป็นต้น

แม้บั้นปลายชีวิตคุณหมอสงวนจะต้องประสบกับชะตากรรมอันเลวร้าย จากโรคมะเร็งที่บั่นทอนสุขภาพอย่างรุนแรงและคร่าชีวิตไปก่อนวัยอันสมควร และด้วยคาวมเจ็บปวดทรมานจากทุกขเวทนาที่สาหัสสากรรจ์ แต่สุดท้ายแล้วคุณหมอสงวนก็บรรลุถึงซึ่งความสุขสงบ สมตามพระพุทธวจนะในพระธรรมบท บทหนึ่ง ดังนี้

เขามีความสุขใจในโลกนี้
มีความสุขใจในโลกหน้า
คนทำดี ย่อมสุขใจในภพทั้งสอง
เมื่อคิดว่าตนได้ทำแต่บุญกุศล ย่อมสุขใจ
ตายไปเกิดในสุคติภพ ยิ่งสุขใจยิ่งขึ้น

Here he is happy, hereafter he is happy,
In both worlds the well-doer is happy
Thinking, ‘Good have l done,’ thus he is happy
Further more he is happy,
When gone to the state of bliss.


นพ.วิชัย โชควิวัฒน

ดาวน์โหลดหนังสือชีวิตและงานของนพ. สงวน นิตยารัมภ์พงศ์ "งานกับอุดมคติของชีวิต" ได้ที่หน้าดาวน์โหลด